Στο πεδίο βολής της διαλεκτικής

Πρωτοβουλία Αυτόνομων

Κέρκυρας

Sunday, June 22, 2008

Στο πεδίο βολής της διαλεκτικής

Σε προηγούμενη μας ανάρτηση απαντήσαμε σε ορισμένες παρατηρήσεις που μας έγιναν από το βααλ αναφορικά με το κείμενο μας «Η πολιτική υπό την απειλή της βαρβαρότητας». Κατόπιν της εκ νέου τοποθέτησης μας υπήρξε ανταπάντηση από τον βααλ και εδώ ευελπιστούμε για μια ακόμα φορά να παράσχουμε ορισμένες σχετικές διευκρινήσεις. Ελπίζουμε να μην αρχίσουμε να επαναλαμβανόμαστε επικίνδυνα και το λέμε αυτό, μιας και κρίνουμε πως ορισμένα από τα ερωτήματα που τίθενται, καλύπτονται ως ένα βαθμό από τις τοποθετήσεις μας στο αρχικό κείμενο.

Ας ξεκινήσουμε λαμβάνοντας ως αφετηρία την εκπεφρασμένη πεποίθηση του βααλ, βάσει της οποίας τα αντικρουόμενα «συμφέροντα» των κοινωνικών τάξεων οφείλουν να λογίζονται περίπου ως ο κινητήριος μοχλός της ιστορίας –εάν άθελα μας διαστρεβλώνουμε την ουσία των λόγων του, ο βααλ μπορεί ασφαλώς να μας διορθώσει. Με τον όρο «συμφέροντα» και για κάποιον ακατανόητο σε εμάς λόγο ο βααλ εννοεί, κατά τα λεγόμενα του, «επιθυμίες, ιδέες, στάσεις, συμπεριφορές δραστηριότητες αλλά φυσικά και πολιτικές ιδέες και απόψεις», πέρα από τα συμφέροντα εκείνα που συνειρμικά έρχονται στο μυαλό το δικό μας –και υποθέτουμε του καθενός. Όταν προσδίδουμε στις λέξεις άλλη σημασία από τη δεδομένη η συνεννόηση δυσκολεύει κάπως, οφείλουμε να ομολογήσουμε. Τέλος πάντων εμείς, για να μην το κουράζουμε, όπως αντιλαμβανόμαστε τον όρο συμφέροντα, αδυνατούμε να εντοπίσουμε στον ανταγωνισμό συμφερόντων την αιτία ανάδυσης των διαφόρων κοινωνικοϊστορικών μορφωμάτων. Η απόπειρα για μια τέτοια αναγωγή υποτιμά κατάφορα, νομίζουμε, τη δημιουργική φύση των ανθρώπων, παραβλέπει τον σημαίνοντα ρόλο που διαδραματίζει η φαντασία. Σε εμάς φαντάζει αδιανόητη μια απόπειρα να «εξηγηθεί» η ανάδυση της αρχαίας ελληνικής πόλης ή η δημιουργία των σοβιέτ με μια ανάλυση θεμελιωμένη στη σύγκρουση συμφερόντων.

Από εκεί κι ύστερα εύλογα ανακύπτουν μια σειρά από άλλα ερωτήματα. Άραγε η δράση των κοινωνικών τάξεων και των ιστορικών υποκειμένων εν γένει υπακούει σε κάποια «ορθολογικότητα»;

περισσότερα: http://aytonomoikerkyras.blogspot.com/