Πιστεύεις στο θεό;Η Ερώτηση της Μαργαρίτας στο Φάουστ!

Φάουστ-Η Ερώτηση της Μαργαρίτας: Πιστεύεις στο θεό; 
Glaubst du an Gott?
Από Σπύρο Ζωχιό
Οταν λεμε η Ερωτηση της Μαργαριτας, εχουμε στο νου την απορια των ανθρωπων για το θεο. Η ερευνα του ανθρωπου για το θεο ειναι κεφαλαιο και ιδιοχτησια της φιλοσοφιας και της επιστημης, και οχι της θρησκειας. Ακομη πιο αναγκαστικα, οτι το προβλημα θεος ειναι χρεωση και αξιωση της κριτικης φιλοσοφιας και της θετικης επιστημης.Εκεινων δηλαδη, των μεθοδων ερευνας που προσφερουν τον υψηλοτερο βαθμο φερεγγυοτητας σχετικα με το ακιβδηλο της αληθειας.Στην  τραγωδια Φαουστ του  Γκαιτε ,ο Γκαιτε θα κτισει ενα μεγαλο ερωτα στην ιστορια της παγκοσμιας τεχνης απο τη συναπαντη του Φαουστ και της Μαργαριτας. Σε ενα  περιπατο στον κηπο η Μαργαριτα σταματα  ξαφνικα, κοιταζει το Φαουστ στα ματια  και τον ρωταει:
                                         
                                                Πιστευεις στο θεο;
                                                Glaubst du an Gott?

                        Ποιος τολμαει να ειπει πιστευω στο θεο;
                        Ποιος τολμαει να ειπει δεν πιστευω στο θεο;
 Ετσι αποκριθηκε ο Φαουστ στην ερωτηση της Μαργαριτας.
Η θεση αυτη ανθρωπινα συνιστα τη μονη δυνατη αποκριση που μπορει να δοθει στο ερωτημα. Εαν ειμαι ανθρωπος, κατα την εννοια οτι εχω συνειδηση των οριων μου και επιγνωση του ποσο βαθυ ειναι το προβλημα του οντος, δεν ειναι δυνατο να δωσω αλλη αποκριση στην ερωτηση της Μαργαριτας.
Οταν στην ερωτηση αποκριθω, ναι! πιστευω στο θεο, γινομαι αυτοστιγμη μωρος. Γιατι δεχομαι στενοκαρδα και στενομυλα, κατι που δεν ξερω, σαν αληθινο. Καταντω δογματικος. Και η επιστημη θα με πεταξει αυτοματα εξω απο τα ορια της με την παρατηρηση: διοτι λες ανοησιες.
Οταν στην ερωτηση αποκριθω, οχι! δεν πιστευω στο θεο, γινομαι αυτοστιγμη μωρος.Γιατι δεχομαι στενοκαρδα και στενομυαλα κατι που δεν ξερω σαν αληθινο. Καταντω δογματικος. Και η επιστημη θα με πεταξει αυτοματα εξω απο τα ορια της με την παρατηρηση: διοτι λες ανοησιες.
Τι απομενει να αποκριθω; Αυτο ακριβως ειναι το λεπτο σημειο, που γεννα την ανεξαντλητη γονιμοτητα του προβληματος.
Το πνευμα και το νευμα του Γκαιτε ειναι το εξης. Ο,τι σου μενει και ο,τι σου δινεται ειναι εκεινο το σημειο, το απειρα ελαχιστο  αναμεσα στο οχι και το ναι, να το ευρυνεις, να το πλατυνεις, να το βαθυνεις, να το επεκτεινεις. Να το μεταχειριστεις μέναν τετοιο τροπο αποπειρας, και δοκιμασιας, και βασανισμου, και αγωνιας, ωστε απο το απειροελαχιστο σημειο να δημιουργησεις διασταση, και εκταση, και διαρκεια, χωρο και χρονο.
Να πλασεις, δηλαδη, απο το αναμεσα στο ναι και στο οχι ζωη, αληθεια, και υπαρξη.
Ειναι χρεια το σημειο το ελαχιστο της αδυνατοτητας και της ουτοπιας αναμεσα στο ναι και στο οχι να το κοιταξουμε ετσι, ωστε να αποροφησει σε ολη τη ζωη τη ζωη μας.Τη βιοτικη μας μεριμνα, δηλαδη, την πνευματικη ορμη, την υπαρκτικη ετοιμοτητητα, την ηθικη πραξη.
Και σε ενα πλαισιο καταλογισμου ευθυνων αναφορικα με την ατομικη μας προαιρεση, στην ερωτηση της Μαργαριτας η αποκριση του Φαουστ θα ειχε να μας ειπει:
Οποιος πιστευει στο θεο, εχει μεσα του ενα νεκρο θεο.Οποιος δεν πιστευει στο θεο, εχει μεσα του ενα νεκρο ανθρωπο.
Οποιος πιστευει αλλα και δεν πιστευει στο θεο, εχει μεσα του ζωντανο το νομο της φυσης. Απλα, καταληπτα, και στα μετρα του ανθρωπου  ζει το θαυμα του κοσμου.
Για το δικαιο ανθρωπο ο θεος,το υπερτατο ον, θα μενει αναμεσα στο ναι και στο οχι. Θα δηλωνει το σημειο της αωνιας αναζητησης, και της αιωνιας αποριας. Θα  ειναι το ον, το αει ζητουμενον και αει απορουμενον, που γραφει ο Αριστοτελης στα Μετα τα Φυσικα του.