Κ Υ Θ Η Ρ Α Η «ΑΓΙΑ ΜΌΝΗ»: Μελέτη 2005, Ζωχιού Σπ. Ι.

Κ Υ Θ Η Ρ Α 

 

Η «ΑΓΙΑ ΜΌΝΗ»

Πάντειο Πανεπιστήμιο

Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας

ΘΕΜΑ: Η ΑΓΙΑ ΜΌΝΗ ΚΥΘΗΡΩΝ

ΖΩΧΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ - ΙΩΑΝΝΑ       Ιούνιος 2005

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΡΩΝΗ-ΤΣΙΧΛΗ ΑΙΚ.

(Η εικονογράφηση από το  autenergos)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην ανεμοδαρμένη θάλασσα ανάμεσα στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο, βρίσκονται τα ιστορικά Κύθηρα. Είναι ένας ιδιότυπος τόπος εξ αιτίας της γεωγραφικής τους θέσης, με επιρροές από το Αιγαίο και το Ιόνιο, χωνευτήρι διαφορετικών πολιτισμών, που  διαμόρφωσε με το πέρασμα των χρόνων δικό του χαρακτήρα και ύφος.

Πρωτοκατοικήθηκε την προϊστορική εποχή (3000πΧ) και, μετά μια δια-δρομή σχέσεων με τους Μινωϊτες Κρήτες, υποταγής στους Λακεδαιμο-νίους (6^ο αιων. πΧ), παραχώρησης στην οικ. Βενιέρη και στους Βενε-τούς (14^ο αιων.), της καταστροφής Μπαρμπαρόσα , της Τουρκικής κατο-χής και ξανά στους Βενετούς, ενώθηκε με την Ελλάδα μαζί με τα άλλα Επτάνησα το 1864, στα οποία και ανήκουν.

Η Πορφύρουσσα, («δια το κάλλος των περί αυτήν πορφυρών» κατά τον Αριστοτέλη), έχει μοναδική θέα στο Πέλαγος από τους ορεινούς όγκους, πλούσια φύση και μνημεία. Θεωρείται ο τόπος που, κατά τη μυθολογία, αναδύθηκε η Αφροδίτη. Πολλά είναι και τα χριστιανικά μνημεία, ναοί, μοναστήρια. Ένα από αυτά είναι και η ΑΓΙΑ ΜΟΝΗ που θα μας απα-σχολήσει στην παρούσα μελέτη.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΟΝΗΣ

Σεπτέμβριος γύρω στα 1750 καθώς ένας βοσκός, γιος του Βρετού Βιάρου, ψάχνοντας δυο πρόβατά του στην κορυφή ενός βουνού των Κυθήρων και νομίζοντας ότι τα έχει κάψει ο κεραυνός όπου είχε πέσει πριν τρεις μέρες σε εκείνο το μέρος, βρέθηκε μπροστά σε ένα περίεργο γεγονός. Βρήκε σε ένα θάμνο ένα παλιό τετράγωνο σανίδι όπου στο ένα μέρος ήταν η εικόνα της Παναγίας της Θεοτόκου και στο άλλο μέρος η εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Ο νέος, πήρε στα χέρια του το σανίδι και έτρεξε προς τον πατέρα του, διηγήθηκε τα πάντα όπως έγιναν και του το έδωσε. Ο πατέρας του άρχισε να προσεύχεται και να ευχαριστεί το Θεό και την Παναγία, ερμηνεύοντας το φαινόμενο ως θαύμα.

Αφού μαθεύτηκαν όλα αυτά στο Νησί, την επόμενη πλήθος λαού ξεκίνησε για το βουνό, όπως ο αιδεσιμότατος Οικονόμος και ο Ηγούμενος της Επισκοπής των Κυθήρων, ο Επίτροπος Καστρίσος, ο πνευματικός Νικόλαος Ανδρόνικος , πολλοί άλλοι ιερείς και κοσμικοί και μαζί ο πατέρας του μικρού βοσκού.

Όταν έφτασαν αντίκρισαν την καταστροφή που είχε προκαλέσει ο κεραυνός στον τόπο όπου βρέθηκε το σανίδι και πίστεψαν ότι ήταν θαύμα της Παναγίας. Έπειτα έφτασαν στην Αγία Μόνη, όπου βρέθηκαν αντιμέτωποι με τα ερείπια της Μονής και τα εγκαταλελειμμένα κελιά της. Παλαιότερα ήταν κοινόβιο μοναχών. Τώρα πια δεν υπήρχε ζωή. Ο καιρός είχε φθείρει την κτίση της Εκκλησίας, είχε εξαλείψει τις εικόνες και τα κελιά.

«Το θαύμα, όμως, που έγινε γνωστό σε όλους τους πιστούς Χριστιανούς, ήταν ένα κίνητρο, στο να συντρέξουν όλοι, να δείξουν ευλάβεια στην Παναγία Παρθένο και στο θαυματουργό Γεώργιο και να βοηθήσουν στην ανακαίνιση της Αγίας Μόνης, να τοποθετήσουν μέσα στην Εκκλησία το θαυματουργό Εικονίδιο και να έρθουν οι Χριστιανοί, να προσευχηθούν στην Αειπάρθενο Μαρία». Και έτσι έγινε.¹

1. Φωνή των Κηθύρων, αρ. φ. 16, σελ.2, 15 Αυγούστου 1925

Κυθηραϊκός Κήρυξ, σελ. 63, Φεβρουάριος 1932

Κυθηραϊκός Κήρυξ, σελ.132, Ιούνιος 1932

Φωνή των Κυθήρων, αρ. φ.162, σελ. 1, Ιούνιος 1986

Ο ΓΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΑΓΙΑ ΜΟΝΗ

Από τα απομνημονεύματα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη μαθαίνουμε ότι κατά το 1803,είχε πάει στο πανηγύρι της Αγίας Μόνης, το μοναστήρι της οποίας είχε καταστραφεί τελείως, πριν το 1684, δηλαδή κατά την πρώτη Τουρκοκρατία της Πελοποννήσου. Λέγεται ότι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατέφυγε στην Ιερά Μόνη κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και από εκεί πέρασε στη Ζάκυνθο που κατατάγηκε στον Αγγλικό στρατό.

Ο Γέρος του Μοριά, μαγεμένος από την ομορφιά του μέρους που βρισκόταν η Μονή, επικαλέστηκε τη θεία αρωγή της Θεοτόκου για να απελευθερώσει την πατρίδα από τον τουρκικό ζυγό και εκείνος με τη σειρά του, υποσχέθηκε να ανακαινίσει την ερειπωμένη Ιερά Μονή όπου και το τήρησε.

Στις σημειώσεις του ο Κολοκοτρώνης, γράφει για το μοναστήρι:

«Όταν ήμουνα εις το Τσιρίγο πήγα μια φορά στο πανηγύρι της Αγίας Μόνης. Αυτό το Μοναστήρι ήταν μεγάλο και χάλασε στην πρώτη Τουρκιά. Όταν πέρασα, ήταν μια μάνδρα χαλασμένη και σκεπασμένη εκκλησιά με κλάδους δένδρων. Τότε έταξα στην Παναγία να μας βοηθήσει να ελευθερώσουμε την πατρίδα μας από τον τύραννο και να φτιάξω το μοναστήρι της καθώς ήταν και πρώτα(1803). Έτσι με βοήθησε και στο δεύτερο χρόνο της επαναστάσεώς μας επλήρωσα το τάμα και την έφκειασα».

Τέλος, συσχετίζοντας τα όσα λέγονται για την Αγία Μόνη και ιδίως τα περί τάματος του Κολοκοτρώνη, παραπέμπουμε στο περιοδικό «Κυθηραϊκός Κήρυξ» της 1^ης Ιουλίου 1948, σελίς 47, δημοσίευμα που επιγράφεται «Μία παράδοση περί της Αγίας Μόνης». Με δαπάνες του ιδίου Κολοκοτρώνη αλλά και πολλών πιστών όπως θα δούμε παρακάτω, ανοικοδομήθηκε η Αγία Μόνη.²

2.‘Περί Αγίας Μόνης’, Κηθυραϊκός Κήρυξ, σελ. 47, Ιούνιος 1948

‘Η Εκκλησία εν Κυθήροις’, Κηθυραϊκός Κήρυξ, σελ.132, Ιούνιος 1932

‘Τα μνημεία που σβήνουν’, Φωνή των Κηθύρων, αρ. φ. 16, σελ.2, Αύγουστος 1925

‘Η Πανήγυρις του Σωτήρος εις την Αγία Μόνη’, Κηθυραϊκή, σελ.4, 25 Αυγούστου 1925

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗΣ

Το ιστορικό της Αγίας Μόνης, υπάρχει και το γνωρίζουμε από μια εγκύκλιο του Επισκόπου Νικηφόρου Μόρμορη, που απηύθυνε στις 28 Ιουλίου 1777 στο ποίμνιό του, ζητώντας τη βοήθεια των πιστών για την ανακαίνιση ενός εξωκλησιού, κοινοβίου άλλοτε μοναχών με φθαρμένες εικόνες, μετά από την ανεύρεση της εικόνας του από ένα βοσκό.

Από επιγραφές που χαράχτηκαν τόσο στην εξώθυρα της εκκλησίας, όσο και στο εσωτερικό και το ασημένιο επικάλυμμα της εικόνας, πληροφορούμαστε ότι από τη συνδρομή των κατοίκων και των επιτρόπων, υπό τη διεύθυνση του Επισκόπου Προκοπίου Καλλονά, η Μονή ευπρεπίστηκε στα έτη 1840, 1850 και επίσης το 1868 διακοσμήθηκε επί της επισκοπείας του Ευγενίου Μαχαιριώτη, καθώς και στο ένδυμα της εικόνας χαράχτηκε το «Η μόνη πάντων ελπίς», η σφραγίδα «Προκόπιος Καλλονάς Αρχιεπίσκοπος Κυθήρων- Δια συνδρομής των ευσεβών χριστιανών, 20 Ιανουαρίου 1839 και χείρι Θεόφιλου Σπιθάκη», ενώ το ξυλόγλυπτο τέμπλο αναγράφει τον κατασκευαστή του «Χειρί Ιωάννου Αργύρη, Ιούλιος 1841» (ίδε Ιω. Π. Κασιμάτη, Από την παλιά και σύγχρονη Κυθηραϊκή Ζωή, σ.159_60).³

3. ‘Αγία Μόνη’, Φωνή των Κηθύρων, αρ.φ.162, σελ.1, Ιούνιος 1986

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΓΙΑΣ ΜΟΝΗΣ

Γράφοντας για την Αγία Μόνη θα συνοψίσουμε μια θαυμάσια περιγραφή του μέρους που βρίσκεται, από τη μαρτυρία ενός επισκέπτη. Έχει γραφεί στα 1932 από τον Γεώργιο Αλβανάκη, αδερφό του γνωστού Διονύσιου των «Κυθ. Επετηρίδων»:

«Ξύπνησα στις δυόμισι τα μεσάνυχτα. Ακουγόταν το διάβασμα του Όρθρου από τον παπά Μόρμορη. Πήγα προς τη δυτική αυλόθυρα και πήρα την ανηφορική βουνοσειρά προς το μαΐστρο, μόλις ξεχωρίζοντας να περπατώ με τη βοήθεια της αστροφεγγιάς. Αριστερά είχα την εντύπωση ενός μεγάλου χάους, δεξιά δε, μόλις εμάντευα τη θάλασσα. Η σιωπή ήταν αδιατάραχτη. Προς την ανατολή σε λίγο διέκρινα δυο σα μεγάλα βουνά μέσα στη θάλασσα. Ήταν η Μήλος και η Ερημόμηλος. Έξαφνα ακούστηκε κελάηδημα περδίκων. Ένας κατσουλιέρης υψώθηκε στον αέρα. Ακουστήκαν και κουδουνίσματα αρνιών της πλαγιάς που έφτανε κάτω στο Διακόφτι. Ο Αυγερινός έλαμπε. Δυνάμωνε η Ανατολή που ξεχώριζε τη στιγμή εκείνη το πράσινο χρώμα της θάλασσας και τα δυο νησιά σε σταχτερή θέα και σα με φωτοστέφανο γύρω τους. Η θάλασσα προς το Λακωνικό κόλπο ήταν ακόμη σκοτεινή. Τα βουνά της Πελοποννήσου εφαίνοντο μενεξεδιά και τέλος ένα κομμάτι χρυσικίτρινου ήλιου ξεπρόβαλλε από τη θάλασσα-ανάμεσα στα βουνά ο Ταΰγετος με τις χιονισμένες κορφές επικεφαλής τους. Μετά την Ανατολή, μόνο ο Κάβο Μαλλιάς διατηρεί τη σκοτεινή όψη. Προς νότο, το χάος φανερώθηκε με εκτάσεις καλλιεργημένες και μη, με κατασπαρμένα πολλά χωριά και στο βάθος προς τη χώρα, ο λόφος των Αγίων Ακινδύνων με την άσπρη εκκλησούλα επάνω εκλείουσα την απειρίαν των λόφων που υπάρχουν μεταξύ Αγίας Μόνης και εκείνου.

Τα μελισσάκια πηγαινοέρχονταν βομβόντας, τα χαρωπά ακρογιάλια του Αυλαίμονα εχαϊδεύονταν από ήσυχα κυματάκια.

Η Κρήτη, τα Αντικύθηρα, τα Κοφινίδια, οι Δραγονάρες, το νησί του Διακοφτιού, η Ελαφόνησος, εστόλιζαν και εποίκιλλον την άποψη. Βαπόρια εις το Λακωνικό, καϊκάκια με κάτασπρα πανάκια, πηγαινοέρχονταν ψαράδικες βαρκούλες, άραζαν εις τον Αυλαίμονα και το Διακόφτι. Όπου κι αν γύριζα το βλέμμα μου εικόνες, εικόνες. Ενώ γύριζα στο μοναστήρι, οι εικόνες αυτές άλλαζαν σε κάθε τόσα βήματα. Ω Αγία Μόνη, τόπε μαγευτικότατε και υγιεινότατε. Όποιος ευτυχίσει και απολαύσει τις όμορφες και μεγαλοπρεπέστατες πρωινές σου ώρες, δεν τις λησμονεί ποτέ, ποτέ».

Το μοναστήρι σου δίνει την εντύπωση ότι είναι ένα μικρό φρούριο, και μέσα είναι περιφρουρημένη η ωραία του εκκλησιά. Κελιά υπάρχουν γύρω στα 80. Το κωδωνοστάσιο υψώνεται σαν τον Πύργο του Άιφελ πάνω από την εκκλησία και τα κελιά και φαίνεται από παντού, από ξηρά και θάλασσα, σαν ένα πανόραμα μεγαλο-πρεπές.

Το εσωτερικό της εκκλησίας ωραίο, με ωραίες εικόνες, αλλά εκείνο το οποίο προσελκύει και καθηλώνει το βλέμμα του προσκυνητή είναι η μεγάλη και χρυσο-κέντητη ιερή εικόνα της Παναγίας.

4. ‘Η Πανήγυρις του Σωτήρος εις την Αγία Μόνη’, Κύθηρα, 1893-1896

‘Αγία Μόνη’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.162, σελ. 1-2, Ιούνιος 1986

Η ΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Για τη διευκόλυνση των πιστών να επισκέπτονται την Αγία Μόνη απαραίτητη προϋπόθεση, ήταν να φτιαχτεί ο δρόμος που οδηγεί στο μοναστήρι από την κεντρική Διακοφτίου Αρωνιάδικων. Με εγύκλιο του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου των Κυθήρων κ. Δωροθέου, επιτράπηκε η περιφορά της εικόνας της Αγίας Μόνης σε όλα τα χωριά με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την κατασκευή του δρόμου.

Έτσι, η εικόνα περνούσε από όλα τα χωριά της νήσου, ανεξαιρέτως, παρέμενε σε κάθε χωριό 1-4 ημέρες και κατέληγε μετά από 3 μήνες περιφοράς και πάλι στην έδρα της, στη Μονή. Η Εικόνα συνοδευόταν από τον Εφημέριο κάθε χωριού με εξαπτέρυγα και στεφάνια, από έναν επίτροπο όπου είχε και την ευθύνη για την εκτέλεση του προγράμματος καθώς και από τους κατοίκους του χωριού που γινόταν η λιτανεία. Οι πιστοί, με τη σειρά τους, φρόντιζαν να δείξουν την ευχαρίστηση και το σεβασμό που τους ενέπνεε αυτού του είδους η πράξη με το να δίνουν από το υστέρημά τους, είτε χρήματα, είτε λάδι ή ακόμα στάρι και κριθάρι, θεωρώντας ότι ήταν το λιγότερο που μπορούσαν να κάνουν για να δείξουν την ευλάβειά τους προς τη Θεοτόκο.

Με τη σύμπραξη και τη συμμετοχή όλων, τα χρήματα μαζεύτηκαν και η αρχή της κατασκευής του δρόμου έγινε πραγματικότητα, όπου και ολοκληρώθηκε μετά το 1930.

Αναφέροντας ενδεικτικά κάποια ποσά τα οποία είναι δημοσιευμένα στις τοπικές εφημερίδες: Το 1930 συγκεντρώθηκαν 16338 δρχ και 920 οκ. λάδι, μετά από την περιοδεία της Εικόνας σε ολόκληρο το νησί. Το 1933 επικράτησε ανοδική τάση σύμφωνα με τα στοιχεία μας, όπου οι εισπράξεις φτάνουν στις 25.285 δρχ και 1693 οκ. λάδι.(αναφέρονται αναλυτικότερα σε επόμενο κεφάλαιο).

Η λιτάνευση της Εικόνας της Αγίας Μόνης, σε αντίθεση με αυτήν της Μυρτιδιώτισσας, δεν καθιερώθηκε με νόμο, παρόλο που βρισκόταν το περισσότερο χρόνο έξω από το Προσκύνημα και λιγότερο παρέμενε εντός Προσκυνήματος. Και τούτο ήταν επόμενο αφού η πρόσβαση στο μοναστήρι ήταν πολύ δύσκολη, χωρίς δρόμο. Ήταν λοιπόν γενναία απόφαση, να ξεκινήσει κάποιος εφτά ώρες ποδαρόδρομο, για να φτάσει στο βουνό της Αγίας Μόνης. Έτσι η Εικόνα περιόδευε τα χωριά των Κυθήρων με πρωταρχικό σκοπό να συντρέξουν όλοι μαζί, ώστε να επιτύχουν την κατασκευή του δρόμου και να μπορούν οι πιστοί να προσέρχονται με ευκολία για να επισκεφτούν και να προσκυνήσουν στο Μοναστήρι.⁵

Κατά το 1903 ο επίσκοπος Καββαθάς απαγόρευσε τη «γύρα» της Αγίας Μόνης «χάριν ευκοσμίας και σεβασμού» διότι πίστευε ότι κατά τη λιτανεία δεν τηρείτο ο «πρέπων σεβασμός» και θεωρούσε απαράδεκτο να μην υπάρχουν άντρες να σηκώνουν την Εικόνα και από ανάγκη να χρησιμοποιούνται γυναίκες

5. ‘Η περιφορά της Αγ. Μόνης και η εγκύκλιος του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.29, 31 Οκτωβρίου 1929

‘Η Περιφορά της Εικόνας της Αγίας Μόνης’, Φωνή των κηθύρων, αρ.φ.72, σελ.41, 31 Ιανουαρίου 1930

‘Η εικών της Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.109,σελ.4, 30 Απριλίου 1933

‘Αντί χρονογραφήματος-ΑΔΗΡΙΤΙΣΜΟΙ’, Φωνή των Κηθύρων,αρ.φ.3, σελ.1, Σεπτέμβριος 1948

‘Αγία Μόνη’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.23, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1991

ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΜΟΝΗ

Η γιορτή της Μεταμορφώσεως του Αγίου Σωτήρος, 6 Αυγούστου, είναι μία από τις ημέρες που γιορτάζουν οι πιστοί κάθε χρόνο στην Αγία Μόνη. Με την κατασκευή του δρόμου που οδηγεί στο Μοναστήρι, όλο και περισσότεροι είναι εκείνοι που επιλέγουν το μέρος αυτό για να γιορτάσουν εφόσον θεωρείται και για πολλούς εκδρομή, ενώ το Μοναστήρι διαθέτει όλα τα μέσα για να μη λείψει τίποτα στους επισκέπτες, όπως ηλεκτρικό φως, νερό, τηλέφωνο, καρέκλες, τραπεζάκια, κουζινί-τσες, ακόμα και κελιά όπου μπορούν να διανυκτερεύσουν. Μετά τη Λειτουργία, ακολουθεί χορός και μουσική με ορχήστρα.

Κατά καιρούς πολλοί είναι οι ιερείς που τιμούν το μοναστήρι με την παρουσία τους. Αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια ονόματα που μπορέσαμε να βρούμε μέσα από τις εφημερίδες: την περίοδο 1963-1980 σε μία από τις λειτουργίες, έλαβε μέρος ο Μητροπολίτης, που συλλειτουργούσε εκτός του πατρός Ευθυμίου και με άλλους δύο Αρχιμανδρίτες. Επίσης έλαβε μέρος ο αιδεσιμότατος πατήρ Γεώργιος Νοταράς με τέσσερις άλλους ιερείς. Το κήρυγμα έκαμε ο Αρχιμανδρίτης ιερομόναχος πατήρ Ιγνάτιος Πουλουπάτης.

Αξίζει να αναφερθεί ότι, στις 6 Αυγούστου 1933, έγινε μία από τις μεγαλύτερες και λαμπρότερες γιορτές, αφού η συρροή των πιστών ήταν τεράστια. Ξεκίνησαν από Αθήνα και Πειραιά για να παρευρεθούν στη γιορτή του Σωτήρος, στην Αγία Μόνη. Είχε ωφελήσει ότι έπεφτε ημέρα Κυριακή και δεν παρέλειψαν να αδράξουν την ευκαιρία. Ανάμεσά τους βρέθηκαν και ο πρόεδρος της Κυθηραϊκής Αδελφότητος Δ. Πετρόχειλος με την οικογένειά του, ο Σ. Καψάνης, γραμματέας της ίδιας Αδελφό-τητος και ο σύμβουλος Θ. Τζέντζος. Εκείνο όμως το οποίο χαρακτήρισε ιδιαιτέρως και προσέδιδε επισημότητα στην εκδρομή, ήταν η συμμετοχή του τέως Υπουργού και ήδη Βουλευτή Λέσβου, Γ. Παπανδρέου, ο Βουλευτής Κέας Περικλής Μαζαράκης, ο Βουλευτής Ύδρας Θ. Κιζάνης και ο Βουλευτής Πειραιώς Δ. Μαρσέλλος. Επίσης παρευρέθηκε ο Βουλευτής κ. Παν. Τσιτσίλιας και οι πολιτευτές Ι. Κοντολέων και Κρ. Δηλαβέρης.

Στη μεγαλοπρεπή ιερουργία το Μητροπολίτη συνόδευαν οι αρχιμανδρίτες Σοφιανόπουλος και Α. Κριθάρης και οι αιδεσιμότατοι ιερείς, Προκόπιος Μόρμορης, εφημέριος της Μονής και ο Αντ. Σκλάβος, Μητάτων.

Πέρα από τις εορτές που γίνονται κάθε χρόνο αξίζει να αναφερθεί το Ιερατικό Συνέδριο που έγινε στις 16 Ιουνίου 1980 στην Αγία Μόνη, 15 εφημερίων του νησιού(απουσίαζε ο εφημέριος Μητάτων Ν. Μαρέντης) υπό την προεδρία του Μητροπολίτη Κυθήρων ΙΑΚΩΒΟΥ, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «ΤΑ ΚΑΘΗΚΟ-ΝΤΑ ΤΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΟΥ». Μίλησαν οι αρχιμανδρίτες, Ευθύμιος (Αγ. Μόνης), Μελέτιος (Μυρτιδίων) και ο εφημέριος Μυλοπόταμου, Μ. Ζέρβας.

Αξιοσημείωτη είναι επίσης και η κληρικολαϊκή συγκέντρωση στην Αγία Μόνη, στις 26 Δεκεμβρίου 1984, όπου εκλήθησαν και συγκεντρώθηκαν, τα Εκκλησιαστικά Συμβούλια όλων των Ναών της Νήσου όπως και άλλοι παράγοντες. Το πρωί τελέσθηκε Θεία Λειτουργία υπό του Μητροπολίτη και ακολούθησε Συνέλευση στο Ναό, με θέμα σχετικά με τη διαχείριση των εσόδων όλων των Ιερών Ναών της νήσου.⁶

6. ‘Η Πανήγυρις Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, σελ.4, 15 Σεπτεμβρίου 1930

‘Τα Πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου’, Κηθυραϊκός Κήρυξ, σελ.187, Σεπτέμβριος 1932

‘Εκδρομή εις Αγία Μόνη’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.11,σελ.3, 15 Ιουλίου 1933

‘Η δια πρώτη φορά εκδρομή εις την Αγία Μόνη’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.113, σελ.3-4, 31 Αυγούστου 1933

‘Η εν Αγία Μόνη εορτή του Σωτήρος’, Φωνή των Κυθήρων,αρ.φ.2, σελ.4, Αύγουστος 1948

‘Αι Διεξαχθείσαι Ετήσιοι Εορταί εν τη νήσω μας’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.14, Αύγουστος 1949

‘Ιερατικό Συνέδριο στην Αγία Μόνη’, Παγκυθηραϊκή, σελ.4, Ιούνιος 1980

‘Η κληρικολαϊκή Συγκέντρωσις Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, σελ.4, 1984

‘Η Εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος εις Αγιά Μόνη’, Φωνή των Κυθήρων, Αύγουστος 1976

ΔΩΡΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΜΟΝΗ

Για την αποπεράτωση της οδού της Αγίας Μόνης συγκεντρώθηκαν αρκετά χρήματα ώστε να υλοποιηθεί ο σκοπός αυτός. Μέσο για την πραγματοποίηση του στόχου, ήταν η περιφορά της εικόνας της Αγίας Μόνης σε όλα τα χωριά του Νησιού.

Το Σεπτέμβριο του 1925 συγκεντρώθηκαν με έρανο για την κατασκευή του δρόμου 3.228 δρχ, ενώ το 1929 με εισφορές πιστών, που τα ονόματά τους δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Φωνή των Κυθήρων με σκοπό να τους ευχαριστήσουν, φτάνουν στο ύψος των 10.315 δρχ. Το 1930 συγκεντρώθηκαν 32.413 δρχ και 2.053,5 οκάδες λάδι και το 1931 τα χρήματα έφτασαν στις 27.890 δρχ και το λάδι στις 1808 οκάδες. Το 1932 μαζεύτηκαν 21.290 και 1427 οκάδες λάδι, ενώ τον επόμενο χρόνο, ακόμα 25.233 δρχ δόθηκαν για την κατασκευή του δρόμου. Το 1933 με την περιοδεία της Εικόνας σε όλα τα χωριά των Κυθήρων συγκεντρώθηκαν 25.878 δρχ και 1.693 οκάδες λαδιού. Τέλος το 1934, 30.282 δρχ και 1.514 οκάδες και 300 δράμια, δόθηκαν για την κατασκευή του δρόμου.⁷

Αξίζει να σημειωθεί ότι δημοσιευόταν αναλυτικός κατάλογος των προσφορών, με σκοπό όχι μόνο την προβολή των δωρητών, αλλά τον έλεγχο από τους ίδιους, των δωρεών τους. Σε περίπτωση δε που διαπιστωνόταν ανακριβή στοιχεία, γινόταν διόρθωση και ξαναδημοσιευόταν ο κατάλογος των δωρητών.

7. ‘Έρανος Υπέρ της Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.19, σελ.4, 30 Σεπτεμβρίου 1925

‘Εισφοραί Υπέρ της Κατασκευής οδού Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.32, 31 Μαρτίου 1929

‘Εισπράξεις Αγ. Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.75, σελ.4, 30 Απριλίου 1930

‘Αι Εισπράξεις της Αγίας Μόνης’, Κυθηραϊκή, σελ.3, 15 Μαΐου 1931

‘Δια την αποπεράτωσιν της οδού Αγίας Μόνης’, Κυθηραϊκή, σελ.4, 15 Ιουνίου 1932

‘Τα οικονομικά αποτελέσματα της Περιοδείας Αγίας Μόνης’, Κηθυραϊκός Κήρυξ, σελ.108, Μάιος 1933

‘Αι Εισπράξεις της Αγ. Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.124, σελ.2, 31 Ιουλίου 1934

Από το 1934 και μετά δεν βρέθηκαν στοιχεία. Πιθανόν δε γίνονταν δωρεές προς την Αγία Μόνη. Από το 1975 όμως αρχίζουν και δημοσιεύονται ξανά δωρεές πιστών.

Το ιδιαίτερο στοιχείο είναι προέρχονται από άλλα μέρη της Ελλάδας, το Κράτος και βέβαια από Ομογενείς της Αυστραλίας ακόμα και Αμερικής. Αναφέρουμε χρονολογικά τα ποσά που συγκεντρώθηκαν από τις ευγενικές προσφορές των πιστών:

- 1975-1976: Δωρεά εκδρομέων στην Αγία Μόνη: Σύνολο: 20.000 δρχ

- 1977: Δωρητές Αγίας Μόνης: Σύνολο: 3.793 δρχ

- 1977: Το Υπουργείο Δημοσίων Έργων διέθεσε 300.000 δρχ για τη διαπλάτυνση του δρόμου Αγίας Μόνης.

- 1978: Δωρητές Αγίας Μόνης: Σύνολο: 38.500 δρχ

- 1980: Δωρεά εκδρομέων Αγίας Μόνης, Κυθηραϊκής Αδελφότητας, Κυθηραϊκού Συνδέσμου: Σύνολο: 40.000 δρχ

- 1980: Δωρεές στην Αγία Μόνη: Σύνολο: 6.000 δρχ και 245 δολάρια Αυστραλίας.

- 1981: Δωρεές στην Αγία Μόνη: Σύνολο: 676.000

- 1984: Δωρητές του Αγίου Προσκυνήματος : Σύνολο: 295.746 δρχ

- 1986: Σύνολο χρημάτων από τα κιτία του Ιερού Προσκυνήματος και από δωρεές: 813.370 δρχ.

- 1991-1993: Δωρεές στην Αγία Μόνη: 729.955 δρχ.

- 1995: Δωρεές στην Αγία Μόνη: 624.440 δρχ.⁸

8. ‘Δωρεές εκδρομέων στην Αγία Μόνη’, Παγκυθηραϊκή, σελ.2, 1 Ιουλίου 1976

‘ΔΩΡΕΑΙ’, Φωνή τωνΚυθήρων, σελ.4, 1976

Παγκυθηραϊκή, σελ.4, 1 Δεκεμβρίου 1977

‘Ονομαστικός Κατάλογος Δωρητών Αγίας Μόνης, Παγκυθηραϊκή, σελ.4, 1 Ιουνίου 1977

‘Υπέρ της Ιεράς Μονής της Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, Μάρτιος 1978

‘Δωρεές στην Αγία Μόνη’, Παγκυθηραϊκή, σελ.4, Ιανουάριος 1980

‘Προσφορές’, Φωνή των Κυθήρων, Μάϊος 1980

‘Δωρεαί εις Αγίαν Μόνην’, Φωνή των Κυθήρων, σελ.2, 1981

‘ΔΩΡΕΑΙ’, Φωνή των Κυθήρων, 1984

‘Ιερό Προσκύνημα Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.35, σελ.10, Ιανουάριος 1994

‘Ιερό Προσκύνημα Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.46,σελ.8, Απρίλιος-Μάϊος 1996

Τέλος, δε θα έπρεπε να παραλείψουμε τη βοήθεια που έστειλαν οι ομογενείς από την Αυστραλία, οι οποίοι έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για την Αγία Μόνη και βοήθησαν με κάθε τρόπο για την αποπεράτωση του έργου της. Παρόλο που οι πηγές μας είναι περιορισμένες όσον αφορά τα χρήματα που έστελναν, αναφέρουμε ενδεικτικά τα παρακάτω:

- 1961: Πρώτες Δωρεές σε λίρες Αυστραλίας, Σύνολο: 1.019 λίρες

- 1963: Έρανος διενεργείται στην Αυστραλία υπέρ του Ναού της Αγίας Μόνης

- 1977: Δωρητές από την Αυστραλία, Σύνολο: 17.300 λίρες

- 1978: Δωρητές εξ Αυστραλίας, Σύνολο: 3.000 δρχ, 30 δολάρια, 3,1)2 δοχεία λάδι

- Δωρητές από Αυστραλία: 650.000 δρχ⁹

9. ‘Ά Δωρεαί εις Λίρας Αυστραλίας’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.6,σελ.4, Δεκέμβριος 1961

‘Με λίγα λόγια’, Φωνή των Κυθήρων, αρ.φ.8,σελ.4, Ιανουάριος 1963

Φωνή των Κυθήρων, Απρίλιος 1977

‘Πρώτος Κατάλογος Δωρητών Αυστραλίας’, Παγκυθηραϊκή, σελ.3, 1 Ιουνίου 1977

‘ΔΩΡΕΑΙ’, Φωνή των Κυθήρων, Ιανουάριος 1978

‘Υπέρ της Ιεράς Μονής της Αγίας Μόνης’, Φωνή των Κυθήρων, Μάρτιος 1978

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η ΑΓΙΑ ΜΟΝΗ είναι ένα από τα θρησκευτικά μνημεία και τα φυσικά αξιοθέατα των Κυθήρων που αξίζει να προσεχθεί και αξιοποιηθεί. Οι Φορείς του Νησιού και κυρίως οι απανταχού Τσιριγώτες (εσωτερικού και εξωτερικού) μπορούν να συμβάλουν για την επέκταση των υποδομών και την καλύτερη οδική πρόσβαση. Επίσης για την ολοκλήρωση των μνημειακών και θρησκευτικών χώρων της. Τέλος θα ήταν πολύ χρήσιμη η προβολή και η ένταξη της στους χάρτες διαδρομών, στα αξιοθέατα-μνημεία, στους τουριστικούς οδηγούς και στις ιστοσελίδες.