ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΑΡΒΙΝΟ

(Απ’ τη θεωρία στην επιστήμη)

Από:Βασίλης ΔΑΜΙΑΝΟΣ

Την 1^η Ιουνίου 2009,η βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου,πραγματοποίησε στο αμφιθέατρό της εκδήλωση με θέμα, τον τίτλο του παρόντος κειμένου και με αφορμή τα 200 χρόνια, από τη γέννησή του μεγάλου ερευνητή.Ομιλητές της εκδήλωσης, η καλεσμένη Alison Pearn, (Cambridge University), με θέμα:”Η ζωή και το έργο του Δαρβίνου μέσα απ’την επιστολική αλληλογραφία του”,ο Κώστας Κριμπάς(Καθ. Γενετικής Πανεπ.Αθηνών)με θέμα:”Δαρβίνος και Ελλάδα”και ο Γιώργος Κ.Ροδάκης(Καθ.Μοριακής & Εξελικτικής Βιολογίας Παν.Αθηνών)με θέμα”Η εξελικτική Βιολογία, από το Δαρβίνο, στο σήμερα”.

Μετά τους ομιλητές και τη συζήτηση που ακολούθησε, τα συμπεράσματα που προέκυψαν, (χωρίς τις δυσνόητες, για το πλατύ κοινό επιστημονικές αναλύσεις και με βοήθημα τις σημειώσεις του συντάκτη του παρόντος), ήταν αξιόλογα και σημαντικά. Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός, ότι η χώρα μας, είναι η μόνη στην Ε.Ε., που ο ΔΑΡΒΙΝΙΣΜΟΣ, δεν διδάσκεται στο μάθημα της βιολογίας και στην εξέλιξη των ειδών, αλλά γίνεται μια αναφορά σαν θεωρία.Εμπόδιο γι’αυτό αποτελεί, η συναρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων,και ότι ο διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας, δεν έχει μόνο οικονομικό υποκείμενο, αλλά κυρίως διαφωτιστικό.Οι εκπρόσωποι του κλήρου –τονίσθηκε- που αρνούνται τη διδαχή, είχαν και έχουν περιορισμένες ευκαιρίες μόρφωσης, ιδιαίτερα πάνω στο θέμα αυτό, μη αποδεχόμενοι έτσι, την επιστημονική απάντηση στην εξέλιξη των ειδών.Προβλήματα παρουσιάζονται ιδιαίτερα στα Λύκεια και όχι μόνο, όπου οι καθηγητές θεολόγοι, δυσκολεύονται να απαντήσουν σε ερωτήσεις μαθητών, αφήνοντας τους με απορίες,και επιμένοντας απ’τη μεριά τους,πως: τα κατά καιρούς ευρήματα, δικαιώνουν την εξέλιξη των ειδών. Αξιόλογη αναφορά έγινε για το ΒΑΤΙΚΑΝΟ, όπου σε εύθετο χρόνο και κάτω από την πίεση επιστημονικών αποδείξεων,αναγκάστικε ν’ αποδεχτεί η Άγία έδρα την εξέλιξη των ειδών, βάζοντας όμως πάλη σαν αρχή, την υπέρτατη δύναμη, Το Θεό.

Τα 600 χρόνια της ύπαρξης του Cambridge University, απ’το οποίο αποφοίτησε ο Δαρβίνος και οι χιλιάδες επιστολές του με τους καθηγητές του, στο μεγάλο ερευνητικό ταξίδι που πραγματοποίησε, απ’τα 21 του χρόνια έως τα 27, αλλά και η αλληλογραφία του με ιδιώτες, αποτέλεσαν επετειακό και εορταστικό σταθμό “έτος Δαρβίνου”όχι μόνο για τους Άγγλους, αλλά και για όλο τον κόσμο, που αναγνώρισε το έργο του.Διασχίζοντας Νότιο Ατλαντικό, Γη του Πυρός, Χιλή και νησιά Καλαπάγκος, τη δεκαετία του1830, χωρίς χαρτογράφηση και ικανοποιητικά μέσα πλεύσης,ένα ταξίδι με πολύ περιπέτεια, συγκέντρωνε δείγματα του φυσικού βασιλείου, για να τα στείλει στους καθηγητές του.Πώς είναι δυνατόν, (αναρωτιόταν και απαντούσε), ένα χταπόδι ν’αλλάζει με τη θέλησή του και τις ανάγκες του εμφάνιση; μια πάπια να έχει σκληρό ράμφος για να σπάει τα σκληρά όστρακα της περιοχής της;η καμηλοπάρδαλη να αποκτά ψηλό λαιμό και πόδια, αφού από επιλογή, ή ανάγκη έβοσκε ψηλά;η διαμόρφωση του εδάφους, να έχει σχέση με το περιβάλλον,με τους σεισμούς, τα παλιρροϊκά κύματα και τη λάβα;Πόσο σημαντική υπήρξε η φωτοσύνθεση σαν πηγή ζωής, με την ανόργανη ύλη και τη δημιουργία Ο2;Η πολυπλοκότητα με το περιβάλλον, η τύχη, η διατροφή και ο ανταγωνισμός των ειδών, αποδεικνύουν έτσι τη Δαρβινική λογική. Το1868 δημοσίευσε την “καταγωγή του ανθρώπου” σε δύο τόμους.

Στην Ελλάδα, η υποδοχή των Δαρβινικών θέσεων, γίνεται επεισοδιακά.Πλήθος Δαρβινιστών αποτολμούν να συγκρουστούν σε πανεπιστημιακό επίπεδο, μεταξύ καθηγητών της ιατρικής-φυσικομαθηματικής και θεολόγων, στη δεκαετία του1870, με συμπαραστάτες τους φοιτητές. Πως, η ύλη και το πνεύμα, είναι το ίδιο και όχι κάτι ξεχωριστώ.Διάσημα ονόματα των γραμμάτων, του πολιτισμού, της επιστήμης και της πολιτικής, πρωτοστατούν στην αποδοχή και στη διάδοση της αλήθειας, πολύ αργότερα.Με ανταπάντηση:“Ντροπή τα Ελληνόπουλα να μαθαίνουν ότι κατάγονται από ένα κτήνος”.Ο γιατρός Γιώργος Παπανικολάου (pap test), με συνεχή παρακολούθηση και αφοσίωση στην αλήθεια, στη Γερμανία και ένθερμος Νιτσεΐστής, έγινε δεκτός στις ΗΠΑ και σαν Δαρβινιστής το 1937, που εξ’ αυτού βοηθήθηκε στην έρευνα και ανακάλυψή του.Ο Δ. Γληνός ,ο πολιτικός Α. Παπαναστασίου, συγγενείς της Π.Δέλτα, ο νομπελίστας Μόργαν και ο Ν.Καζατζάκης με τη μετάφραση το 1915, “Η καταγωγή των ειδών”. Οι με περισσότερες δυσκολίες πρωτοπόροι, λόγω δογματικού κράτους όπως:ο πανεπιστημιακός ιατρικής Μηλιαράκης , ο Γ.Αποστολίδης, ο Α.Φαρμακόπουλος, μεταφραστές και Δαρβινικοί απόστολοι, άπαντες και αγνωστικιστές, μας κληρονόμησαν έργο, με ιστορική αναφορά.Και ο κατάλογος μεγάλος.

Μετά το 2^ο παγκόσμιο πόλεμο, με την επίσκεψη εξελικτικών επαγγελματιών στη χώρα μας,το αντιδραστικό κλίμα αλλάζει.Ενώ εξακολουθούν ν’ακούγονται: “θίγεται η εθνική μας ταυτότητα, και η γενεαλογική μας προέλευση απ’ τους προγόνους μας”,για ν’ακουστεί στη συνέχεια “ο Δαρβίνος, μπορεί να έχει δίκαιο, αλλά μην τον διδάσκεται κι’όλας”.Η εξέλιξη αυτή, διαμόρφωσε την παραδοχή,την πρόσοψη του πανεπιστημίου Αθηνών,να την κοσμούν τέσσερα αγάλματα.Του πατριάρχη Γρηγορίου του Ε!,του Ρήγα Φεραίου,του Ιωάν.Καποδίστρια,και του Αδαμ. Κοραή.Με τις αντιφατικές αντιλήψεις:Το Πατριαρχείο, τον επαναστάτη,την πεφωτισμένη δεσποτεία και το διαφωτισμό.

Βασίλης ΔΑΜΙΑΝΟΣ